Ondersteuning van leergestoorden na seksueel geweld

Emma Austin-Garrod

Als we het over leermoeilijkheden hebben, hebben we het vaak over de kwetsbaarheid van mensen. Of het nu gaat om fysiek geweld, overmedicatie, slechte behandeling of mishandeling, zelden wordt gesproken over de kwetsbaarheid van mensen voor seksueel geweld.

De realiteit is zeker niet eenvoudig: het leven van mensen met leermoeilijkheden en autisme wordt doorspekt met discussies over hun capaciteit en vermogen om op een bepaalde manier te leven. Velen zullen voor hun eigen veiligheid worden beperkt met alle aspecten van hun leven op tafel, inclusief hun seksualiteit. Onderzoek vertelt ons dat "mensen met een verstandelijke beperking vaak beschikken over onvolledige of onjuiste kennis over relaties (inclusief LGBTQ-relaties), seksuele gezondheid en de juridische en emotionele aspecten van seks" (Jahoda & Pownall, 2014; Sinclair et al, 2015; Whittle & Butler, 2018). En dat "Bijgevolg lopen ze een hoger risico op negatieve seksuele ervaringen, het oplopen van seksueel overdraagbare infecties of ongewenste zwangerschappen" (Baines et al., 2018). Het is deze kwetsbaarheid, en een daaropvolgende cultuur van beschermingsdrang over seks die aan veel levens ten grondslag ligt. Waarom bestaat er dan zo weinig onderzoek over wanneer bescherming faalt? En wat betekent dat voor de mensen die ermee te maken krijgen als het hen overkomt?

Er zijn ongeveer 1,5 miljoen mensen met een leerstoornis in het Verenigd Koninkrijk. Van elk van hen wordt algemeen aangenomen dat zij een hoger risico lopen om het slachtoffer te worden van seksueel geweld of misbruik, maar de belemmeringen waarmee zij te vaak worden geconfronteerd, zijn enorm. Het is waarschijnlijk het beste om deze belemmeringen in de context van de ervaring van een persoon te plaatsen, laten we het voorbeeld van "Jack" nemen. 

Het taboe van het taboe 

Voor velen in de samenleving is praten over de seksualiteit van mensen met een verstandelijke beperking of autisme nog steeds taboe. Hoewel werkprogramma's om mensen en hun ondersteuners mondiger te maken en voor te lichten uit de ether beginnen te komen, is er duidelijk nog een lange weg te gaan voordat discussies over seks en seksualiteit in de sector zijn genormaliseerd. Jack' heeft op school nooit voorlichting gehad over seks en relaties, dus toen hij als 20-jarige werd verkracht, had hij moeite om zijn ervaring te begrijpen.

"Achter gesloten deuren 

Jack' werd verkracht in zijn huis, een huis dat hij deelde met anderen en waar hij 24 uur per dag ondersteuning kreeg. De verkrachting vond plaats achter gesloten deuren, zoals zoveel andere verkrachtingen en aanrandingen. In deze context, en omdat "Jack" moeite had de betekenis van zijn ervaring te onderkennen, werd de aanranding niet gemeld.

Communicatiebarrières

Jack' vertelde twee jaar later over zijn ervaring in een gesprek met een familielid. Hij kon de aanval niet in eenvoudige bewoordingen overbrengen en gebruikte een mengeling van handelingen, korte zinnen en vragen om te beschrijven wat er was gebeurd. Het familielid, dat Jack goed kende, kon de informatie achterhalen en opschrijven. 

Hoewel "Jack" pijn had gevoeld, herkende hij de ervaring niet als "verkeerd". 

Op zoek naar gerechtigheid 

Jack heeft er twee jaar over gedaan om zich open te stellen, omdat het zo lang duurde voordat hij zich veilig en vertrouwd genoeg voelde in zijn omgeving om te praten over wat er was gebeurd. Zodra zij op de hoogte waren gebracht, heeft Jacks familielid de mishandeling aan de politie gemeld. Er werd een onderzoek ingesteld, maar na verloop van tijd en bij gebrek aan bewijs werd de zaak snel gesloten. 'Jack' werd niet beschouwd als een betrouwbare getuige, hij kon niet effectief genoeg communiceren om een zaak te laten slagen en het rechtssysteem was niet ingericht om hem de aanpassingen te bieden die hij daarvoor nodig zou hebben. 

Ondersteuning na een ongeval

Op papier is Jack nooit verkracht. Zijn zaak kwam nooit voor de rechter, de dader werd nooit veroordeeld, zijn ervaring maakte nauwelijks een rimpeling in de gedachten van degenen die hem moesten beschermen. Omdat 'Jack' moeite had de gebeurtenissen te begrijpen en zijn gedrag steeds seksueler werd, zocht zijn familie steun. Er is in het Verenigd Koninkrijk weinig beschikbaar voor mensen met een verstandelijke beperking die ervaringen als die van 'Jack' hebben meegemaakt en het was bijna onmogelijk om de specialistische hulp te vinden die hij nodig had. Zeven jaar later zit 'Jack' nog steeds met zijn trauma en zonder adequate steun. 

Uit documentatie blijkt dat het verhaal van "Jack" nauwelijks voorkomt, maar door een gebrek aan gegevens en onderzoek weten we gewoon niet hoe vaak soortgelijke gevallen voorkomen. Zonder de steun van onderzoek zijn campagnes en middelen beperkt en blijven mensen zoals "Jack" een groot risico lopen om zowel hun kans op seksuele veiligheid als op gerechtigheid te verliezen als er een aanranding plaatsvindt. 

Zolang we het probleem niet begrijpen, kunnen we dan echt hopen dat we de verschillende risico's, belemmeringen en kwetsbaarheden van mensen met een leerstoornis kunnen aanpakken?