Blog - Schaamte is het belangrijkste obstakel in de strijd tegen seksueel geweld
Thomas Garrod-Pullar
Er is een gemeenschappelijk thema in de discussie over seksueel geweld: dat vrouwen de slachtoffers zijn en mannen de daders. Hoewel het waar is dat de overgrote meerderheid van de daders van seksueel geweld mannen zijn, is het idee dat alleen mannen kwaad kunnen doen even schadelijk als het idee dat alleen vrouwen kwaad kunnen worden gedaan: het is gewoon niet waar.
Voordat ik aan Menaswell begon, was het me duidelijk dat de discussie over seksuele toestemming veel verder ging dan vrouwen in staat stellen nee te zeggen. Seksueel geweld is een kakofonie van sociale factoren, meestal onderbouwd door het begrip macht. Verkrachting gaat immers zelden over seksuele bevrediging. Om het probleem van seksueel misbruik echt aan te pakken, moeten we beginnen alle mensen in staat te stellen zich bezig te houden met het vraagstuk van de instemming.
Seks kan, mits gekoesterd en met instemming genoten, leiden tot veel van de meest intense en intieme interpersoonlijke interacties die je in je leven zult hebben. Het is geweldig. Maar de mogelijkheid van deze intimiteit brengt ook kwetsbaarheid met zich mee. Beide partijen moeten elkaar respecteren, vertrouwen en tot op zekere hoogte verantwoordelijkheid nemen voor de ander. In plaats van een kwestie van nee versus ja, is het eigenlijk een kwestie van wederkerigheid - beide partijen kunnen en moeten zich op elk moment terugtrekken, van richting veranderen, of hun gevoelens openlijk delen.
Juist die kwetsbaarheid die beide partijen kunnen ervaren wordt bespeeld door de seksueel gewelddadigen: de dominantie die iemand uitoefent als hij iemand verkracht is waar hij op gedijt. Daarom zijn zoveel seksuele delinquenten recidivisten. Maar het zijn niet alleen mannen die dit doen, en ze doen het niet alleen bij vrouwen.
Eén ding waarop de discussie over seksuele toestemming zich toespitst in het verhaal dat mannen verkrachters zijn en vrouwen slachtoffers, is het gebrek aan sympathie of begrip bij mannen voor hoe het voelt om een vrouw te zijn en verkracht te worden. Volgens mij is dat niet omdat mannen geen sympathie willen opbrengen voor het onderwerp verkrachting, maar in het verhaal van 'mannen vs vrouwen' is het moeilijk te begrijpen hoe het voelt om daadwerkelijk verkracht te worden. Als er op een vaak beschuldigende manier met de vinger naar een deel van de samenleving wordt gewezen, is het misschien geen verrassing dat zij minder in staat zijn zich op een productieve manier in te zetten.
Amy Remeikis zei in de Guardian dat we mannen moeten leren denken alsof hun vriendin of dochter een slachtoffer is, zodat ze kunnen meeleven en dus deelnemen aan de discussie over seksuele toestemming. De waarheid is echter dat mannen ook verkracht worden. En soms, door vrouwen. Dit is iets waar mannen vaak niet over praten, grotendeels omdat het idee om als man verkracht te worden zo beschamend is dat het als gedachte wordt onderdrukt. Eigenlijk zijn het precies die gevoelens die de sleutel vormen tot het ontsluiten van de betrokkenheid van mannen bij de discussie over seksuele toestemming: als verkrachting een daad van overheersing is, en gevoelens van schaamte en intense kwetsbaarheid met zich meebrengt, dan zouden de emoties en trauma's die mannen ervaren als het hen overkomt toch zeker gelijkwaardig zijn aan die van vrouwen?
We weten al dat mannelijke slachtoffers statistisch gezien meer kans hebben op symptomen van PTSS dan vrouwen na verkrachting. Misschien is een manier voor mannen om te begrijpen wat het is om een vrouw te zijn en verkracht te worden, om mannen te leren hoe het is om een man te zijn en verkracht te worden. Want hoe het voelt om slachtoffer te zijn van verkrachting is even universeel als de vraag "wie wordt er verkracht?" en alleen door dit verhaal te introduceren kunnen we beginnen het stigma van verkrachting weg te nemen van de slachtoffers en naar de daders te verschuiven, wie dat ook zijn.